Hoe groot is de kans dat Amalia ooit koningin wordt?

Als we naar de tradities van de afgelopen eeuwen kijken, is het een zekerheid dat prinses Amalia koningin wordt. Al generaties achtereenvolgend is de eerstgeborene ook de koning(in). Er gaan echter al meerdere jaren berichten rond dat prinses Amalia misschien wel helemaal geen koningin wil worden. Bijvoorbeeld omdat ze verlangt naar een ‘normaler’ leven en ze een functie wilt krijgen die past bij haar opleiding Politics, Psychology, Law and Economics. Op deze pagina gaan we op zoek naar de kans dat prinses Amalia ooit koningin wordt. Ook kijken we naar wat er zou gebeuren als Amalia zou besloten om geen koningin te worden.

De huidige situatie

De huidige situatie in Nederland voor het koningshuis is dat Koning Willem-Alexander koning blijft van Nederland tot hij besluit af te treden, overlijdt, of tot een uitzonderlijke constitutionele verandering plaatsvindt die zijn positie beïnvloedt. Sinds zijn inhuldiging op 30 april 2013 heeft hij geen signalen gegeven van een voornemen om op korte termijn af te treden. De natuurlijke erfgenaam van de troon is zijn oudste dochter, prinses Catharina-Amalia, Prinses van Oranje. 

Zij is vanaf haar geboorte, vanuit eeuwenoude tradities, aangewezen om hem op te volgen en zou de eerste in lijn zijn om koningin te worden na het einde van Willem-Alexanders tijd als koning. Mocht prinses Amalia echter besluiten de troon niet te aanvaarden, dan zou haar zusje, prinses Alexia, de volgende in de lijn van troonopvolging zijn, gevolgd door hun jongste zus, prinses Ariane. De Nederlandse Grondwet en het systeem van erfopvolging zorgen ervoor dat de troon binnen de koninklijke familie blijft, waarbij voorkeur gegeven wordt aan de directe nakomelingen van de huidige koning. Dit systeem is zo ingericht dat het een duidelijke lijn van opvolging volgt, waarbij de koninklijke plichten en verantwoordelijkheden van generatie op generatie binnen de familie worden doorgegeven.

Enkele redenen waarom Amalia wel of geen koningin zou worden

Er zijn verschillende redenen waarom prinses Amalia misschien niet koningin wil worden. Ten eerste, de monarchie kan haar persoonlijke vrijheid en vrije arbeidskeuze beperken, aangezien haar pad vanaf de geboorte is vastgelegd, wat haar vrijheden volledig beperkt. Haar huwelijkskeuzes zijn ook beperkt, aangezien elk potentieel huwelijk door de Tweede Kamer moet worden goedgekeurd, waardoor haar liefdesleven en carrière met elkaar verbonden zijn. Daarbij komt nog de publieke discussie over haar seksualiteit. Zo zou ze bij de keuze voor een relatie met een persoon van hetzelfde geslacht veel kritiek kunnen krijgen.

Bovendien heeft Amalia geen vrije beroepskeuze; ongeacht haar persoonlijke interesses, haar toekomstige rol als koningin staat vast. Zelfs als ze afstand doet van de troon, zal haar privacy, die ze nooit vrijwillig heeft opgegeven, nooit volledig hersteld worden.

Hoe kan Amalia het koningschap weigeren?

Een van de manieren voor Amalia om het koningschap te weigeren, is door de ‘Argentijnse ontsnappingsroute’ te volgen. De "Argentijnse route" biedt prinses Amalia de mogelijkheid om de Nederlandse troonopvolging te vermijden door haar Argentijnse achtergrond te benutten. Als dochter van Koningin Máxima, die zowel de Argentijnse als Nederlandse nationaliteit heeft, kan Amalia opteren voor de Argentijnse nationaliteit. Dit pad zou leiden tot het verlies van haar Nederlandse nationaliteit en daarmee automatisch haar plaats in de lijn van troonopvolging, volgens de Rijkswet op het Nederlanderschap. Dit scenario is een wettelijke maar ongebruikelijke uitweg uit de erfopvolging.

Er zijn ook nog andere manieren voor Amalia om het koningschap te weigeren. Zo kan dit onder andere door publiekelijk te verklaren dat zij de troon niet wil bestijgen. Volgens de Nederlandse Grondwet en de regels rond de monarchie kan zij, eenmaal aangewezen om koningin te worden, formeel afstand doen van haar recht op de troon. Dit zou Amalia zeer specifiek moeten aangeven, waarbij zij formeel aangeeft afstand te doen van haar rechten als erfgenaam van de troon.

Een andere mogelijkheid is door niet te voldoen aan specifieke vereisten die gesteld zijn aan het koningschap. Bijvoorbeeld, door te trouwen zonder toestemming van de Staten-Generaal, wat volgens de Wet lidmaatschap koninklijk huis zou leiden tot uitsluiting van troonopvolging. Hoewel dit een minder waarschijnlijk scenario is, geeft het technisch gezien Amalia een manier om zichzelf uit te sluiten van de lijn van opvolging zonder de noodzaak van een formele afstand van de troon.

Conclusie

Als we echt naar de kans zouden kijken dat Amalia ooit koningin wordt, kunnen we wel zeggen dat de kans minstens 95% is. Er zijn geen voorgangers die om de besproken redenen geen koning(in) zijn geworden. De enige voorbeelden die er zijn, hebben te maken met een vroegtijdig overlijden. Dat, in combinatie met de eerder aangehaalde mogelijke beweegredenen, zorgen ervoor dat we niet op 100% uitkomen. Amalia heeft zich nog nooit volledig uitgesproken voor een leven als koningin. Daarom houdt ze toch nog altijd ergens de deur open voor een ander bestaan.